«Ο σκοπός κάθε λαϊκής πορείας , για τον κάθε λαό , και σε κάθε περίοδο της ύπαρξής του , δεν είναι άλλος απ’την αναζήτηση του θεού, του δικού του θεού, του θεού που πρέπει το δίχως άλλο να’ναι απόλυτα δικός του · και ο σκοπός του ακόμα είναι να πιστέψει σ’αυτόν τον θεό σαν τον μόνο αληθινό. Ο θεός είναι η συνθετική προσωπικότητα όλου του λαού [ ]. Ποτέ ως τα τώρα δε συνέβη , όλοι ή πολλοί λαοί μαζί , να’χουν έναν κοινό θεό · πάντοτε ο κάθε λαός είχε τον ιδιαίτερο θεό του. Όταν οι θεοί αρχίζουν και γίνονται κοινοί , έχουμε κιόλας το πρώτο σημάδι της καταστροφής των λαών. [ ] Ο κάθε λαός μένει λαός ως τη στιγμή που έχει τον ξεχωριστό θεό του [ ]· πιστεύει πως θα νικήσει με τον δικό του θεό [ ].»
Ντοστογέφσκι , «Δαιμονισμένοι».
Στην ερώτηση «τι απάντηση μπορεί να έχει ο Ντοστογέφσκι στα προβλήματα του Ελληνικού αθλητισμού» , η απόκριση είναι πως ο Ντοστογέφσκι έχει απάντηση για ΤΑ ΠΑΝΤΑ , οπότε, ας τον χρησιμοποιήσουμε μπας και δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα του τίτλου , ερώτημα που βασανίζει τον κόσμο του Παναθηναϊκού δεκαετίες τώρα…
Ας αρχίσουμε απ’τα βασικά. Τι ονομάζουμε θρησκεία; Σαφής και μοναδικός ορισμός δεν υπάρχει, πλην όμως , ένας ορισμός που καλύπτει ικανοποιητικά το ζήτημα είναι πως θρησκεία ονομάζεται κάθε πολιτιστικό σύστημα σχεδιασμένων ηθών , συμπεριφορών, απόψεων και κοινωνικών πρακτικών, όπως κοσμοθεάσεων, ιερών κειμένων, ιερών τόπων και οργανισμών, τα οποία συνδέουν τους ανθρώπους με υπερφυσικά φαινόμενα ή οντότητες.
Ωραία. Επομένως, αν αφήσουμε στην άκρη το υπερφυσικό στοιχείο και προσπαθήσουμε να ορίσουμε μια κοσμική θρησκεία, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι όλα τα προαναφερθέντα που , αυτή τη φορά, συνδέουν τον πιστό με την προσπάθεια επίτευξης μιας όλο και καλύτερης εκδοχής του, με την αποσαφήνιση της θέσης του μέσα στο Σώμα των πιστών και στον κόσμο και , μέσω των παραπάνω χαρακτηριστικών, την προσπάθεια για εναρμόνιση και συλλογική (εκτός από ατομική) πρόοδο και βελτίωση.
Όλα τα παραπάνω συνήθως (αν όχι πάντα) , προϋποθέτουν παραμερισμό της λογικής και εδραίωση του συναισθήματος σε κεντρικό ρόλο, ώστε το επιθυμητό αποτέλεσμα να επιτευχθεί όσο πιο σύντομα και μαζικά γίνεται.
Το έντονο συναίσθημα ως γνωστόν, οδηγεί σε ισχυρό δέσιμο όσων το μοιράζονται, επομένως παρατηρούμε πως και η καθημερινότητα, οι διαπροσωπικές σχέσεις (οικογενειακές, κοινωνικές), η ψυχολογική και πνευματική κατάσταση ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, χωρίς άλλα κοινά στοιχεία, επηρεάζονται με παρόμοιο τρόπο αν μοιράζονται τις ίδιες θρησκευτικές αγωνίες!
Πηγαίνοντας στο επόμενο βήμα τώρα , θα μπορούσαμε να πούμε πως οι οπαδοί μιας ομάδας, εμφανίζουν χαρακτηριστικά θρησκευτικής ταυτότητας; Για τη χώρα μας τουλάχιστον, η απάντηση είναι ξεκάθαρα ναι . Οι μεγάλες ομάδες παρουσιάζουν χαρακτηριστικά θρησκείας για τους οπαδούς τους. Επαναλαμβάνω, για να μη παρεξηγηθούμε, δε λέω πως η ομάδα μπορεί να αντικαταστήσει τις επικρατούσες θρησκείες , δεν παρουσιάζει το σύνολο των χαρακτηριστικών τους , πλην όμως , παρουσιάζει αρκετά απ’αυτά. Και , ιδίως σε Κοινωνίες που οι λοιπές πνευματικές σταθερές έχουν υποχωρήσει (για λόγους που δε θα συζητήσουμε εδώ), είναι απολύτως λογικό οι άνθρωποι να στρέφονται προς θεσμούς που θεωρούν πως καλύπτουν πολλές απ’τις προσωπικές τους ανησυχίες. Είναι αυτό σημάδι παρακμής ; Πιθανότατα. Είναι όμως , ταυτόχρονα και ένδειξη σφυγμού, δείγμα πως εξακολουθεί να υφίσταται η ανάγκη συσπείρωσης του κόσμου σε ομάδες που παίζουν το ρόλο του προστάτη, του παιδαγωγού, του φίλου…
Και , μπορεί θαύματα να μη κάνουν, όλες όμως έχουν το λατρευτικό τους χώρο, τους Αγίους τους , ζώντες και μη , τα ιερά τους αντικείμενα, τις εβδομαδιαίες τους Λειτουργίες και , μέσω του συναισθήματος αλλά και της συμμετοχής (πραγματικής ή φαινομενικής) , επηρεάζουν την καθημερινότητα των «πιστών» τους .
Όπως όμως σε κάθε θρησκεία, απ’τη μεγαλύτερη ως την πλέον περιθωριακή , όλα τα ανωτέρω προσφερόμενα, για να είναι διαθέσιμα , προϋποθέτουν και μια σειρά υποχρεώσεων. Δέσμευση και αποδοχή των «ιδανικών» της και διαρκής αγώνας για την εξάπλωση, την εδραίωση και την επικράτησή τους . Αγώνας απ’τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο, με την πρόθεση τα ιδανικά αυτά να δράσουν ευεργετικά σε όσο μεγαλύτερο μέρος του Συνόλου αλλά και , μέσω της συνεχούς τριβής , να δράσουν ευεργετικά και για τον καθένα σε εσωτερικό επίπεδο.
Το ζήτημα όμως είναι πως η κάθε θρησκεία φέρει διαφορετικά χαρακτηριστικά και πιστεύω, πράγμα λογικό και εξηγούμενο από σειρά παραγόντων.
- Πρώτον , της ανθρωπογεωγραφίας της , απ’το παρελθόν μέχρι και σήμερα.
- Δεύτερον, απ’την ποιότητα των ηγετών της , το όραμά τους , την προσωπικότητά τους, το βαθμό στον οποίον μπορούν να κινητοποιήσουν τους από κάτω να δράσουν.
- Τρίτον , απ’την ποιότητα των σχέσεων με το Κράτος και λοιπές Δομές Εξουσίας. Υπάρχει σύμπνοια και προμοτάρισμα της θρησκείας και των θέσεών της ή υπονόμευση και μεροληψία υπέρ άλλων ;
- Τέταρτον , των επιτυχιών έναντι των άλλων , που την ίδια στιγμή δικαιολογούν και εσωτερικά το ορθόν της χαραγμένης πορείας και , συνακόλουθα με αυτό ,
- πέμπτον , των σχέσεών της με τις άλλες θρησκείες. Υπάρχει προσπάθεια πλήρους επιβολής και κατίσχυσης, παντί τρόπω ; Υπάρχει προσπάθεια ήπιας επιβολής δια του (ανώτερου) παραδείγματος; Υπάρχει προσπάθεια για δημιουργία «πολυθρησκευτικού» χώρου και χάραξη κοινής πορείας με σεβασμό και ανοχή στην άλλη άποψη; Όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές.
Εξίσου σημαντικό όμως στην όλη πορεία είναι το γεγονός πως είναι ιστορικώς καταγεγραμμένο πως οργανωμένα συστήματα με πολύ μεγαλύτερο πνευματικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο υποχώρησαν και , εν τέλει, εξαφανίστηκαν έναντι άλλων ,πιο ρηχών μεν αλλά , πιο δυναμικών σε οργανωτικό και «πολεμικό» επίπεδο . Είπαμε, η πίστη και το συναίσθημα υπερισχύουν της λογικής και της κριτικής σκέψης. Επομένως, το όποιο «δίκαιο» , δεν αποτελεί τον κρίσιμο παράγοντα στην τελική έκβαση της «μάχης». Σίγουρα, όχι περισσότερο απ’την ενεργητικότητα και , κακά τα ψέματα, τον φανατισμό.
Κάπως έτσι όμως , οδηγούμαστε στην περίφημη (και χιλιοειπωμένη) άποψη «πού θα πάει , θα γυρίσει ο τροχός», τόσο αγαπημένη απ’όσους βρίσκονται υπό πίεση. Που , όπως δείξαμε και παραπάνω, προϋποθέτει να είσαι ακόμα εδώ για να μπορείς να την επικαλεστείς. Για κανέναν οπαδό του Μαρντούκ πχ , του Όσιρι , του Κετζαλκοάτλ δεν ισχύει γιατί , απλούστατα, δεν υφίστανται πλέον αυτές οι θρησκευτικές κοινότητες ως μετρήσιμα και ορατά μεγέθη. Κανένας τροχός δε γύρισε, ακολουθήθηκε η πορεία στον κατήφορο κι έσβησαν απ’το χάρτη. Τόσο απλά και κυνικά. Ο «τροχός» ενδεχομένως να γυρίζει μόνο για υπάρχοντες και δρώντες, μόνο γι’αυτούς που είναι διατεθειμένοι να παλέψουν κόντρα σε όλες τις δυσκολίες, μόνο με τη λογική του «συν Αθηνά και χείρα κίνει»… Η μοιρολατρεία δεν κάνει καλό σε κανένα επίπεδο, από πάνω μέχρι κάτω. Χρειάζεται συνεχής αγώνας , προσωπικός και συλλογικός, μπας και έρθουν οι καλύτερες μέρες.
Βέβαια, οι ηττημένοι πριν καν πολεμήσουν μοιρολάτρες, θα χρησιμοποιήσουν την άλλη αγαπημένη τους έκφραση. «Ήταν θέλημα θεού». Ναι αλλά ποιού θεού; Του ηττημένου και πεθαμένου ή του ζώντος νικητή; Του δικού σου θεού ή του θεού του άλλου ;
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στον Ντοστογέφσκι για να πάμε στο δικό μας , το Παναθηναϊκό δια ταύτα.
Στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες, υπάρχουν κατά βάση δύο διαφορετικοί «λαοί» , με το «Θεό» του ο κάθε ένας και με πλήρως διακριτά ηθικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά . Ο λαός του Παναθηναϊκού και ο λαός του Ολυμπιακού. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί, κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα και μια τρίτη «θρησκεία», ο ΠΑΟΚ , με διακριτά χαρακτηριστικά επίσης. Λόγω όμως της κατανομής του πληθυσμού στη χώρα και του έντονου τοπικού-εθνοτικού στοιχείου που καλλιεργείται απ’τους επικεφαλής αλλά και τους οπαδούς της , ηθελημένα ή όχι, αναγκαστικά δε γίνεται να συγκριθεί με τα άλλα δύο μεγέθη. Ένα τέταρτο μέγεθος, η ΑΕΚ , παρά το νέο γήπεδο και τους πρόσφατους τίτλους, φαίνεται πως δε μπορεί ν’ανακτήσει τη δυναμική του παρελθόντος και , όχι πλέον αργά αλλά σταθερά, βρίσκεται σε πορεία αποδρομής. Το αντίθετο απ’τον ΠΑΟΚ , δηλαδή…
Σημαντικό ρόλο στην παραπάνω κατάσταση φαίνεται πως παίζει η εντοπιότητα. Η Αθήνα παραμένει πλειοψηφικά πράσινη, ο Πειραιάς κόκκινος , η Μακεδονία ασπρόμαυρη. Η ΑΕΚ περιορίζεται σε συγκεκριμένες γειτονιές της Αθήνας και διατηρεί ακόμα κάποιους πυρήνες στην περιφέρεια, πράγμα που την αποτρέπει απ’το να γίνει Πανιώνιος πολυτελείας …
Οι τίτλοι του ΟΣΦΠ , σαν απόλυτα μεγέθη, δεν οδήγησαν στο επιθυμητό αποτέλεσμα, αυτό που πάσχισε ο οραματιστής Κόκκαλης και παλεύει ο φιλότιμος, προς αυτή την κατεύθυνση, Μαρινάκης. Παρά τις περί του αντιθέτου κραυγές, τα νούμερα αλλά και η ζώσα εμπειρία όλων μας φανερώνουν εύκολα την πραγματικότητα. Οι λόγοι που δικαιολογούν αυτό το φαινόμενο είναι πολλοί. Πιθανότατα, το κάλπικο του πράγματος σε πολλές περιπτώσεις τις τελευταίες δεκαετίες, η μη δίκαιη αντιμετώπιση έναντι των υπολοίπων απ’το Κράτος (για να πούμε κομψά την επιδότηση και τα Προεδρικά Διατάγματα απονομής τίτλων) που έγιναν βίωμα και συνείδηση του απλού κόσμου, έφεραν τα αντίθετα απ’τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Μπορεί ο Ολυμπιακός οπαδός να έχει γαλουχηθεί και , πλέον , να ενστερνίζεται πλήρως αυτές τις τακτικές, όλοι οι υπόλοιποι όμως, όπως άλλωστε συμβαίνει σ’ολόκληρο τον Δυτικό Κόσμο, τουλάχιστον, δε γουστάρουν Στεάουα και τίτλους α λα Τσαουσέσκου, τους προκαλεί αποστροφή αυτός ο εναγκαλισμός με το Κράτος (και το παρακράτος) και , για λόγους ηθικής κυρίως, ελάχιστοι προέτρεψαν παιδιά, ανήψια, βαφτιστήρια να ασπαστούν τη θρησκεία-λαίλαπα απλά και μόνο για να χαίρονται με το ψέμα. Ιδίως όταν το ψέμα πάει χέρι χέρι με το έγκλημα. Το μετρήσιμο αποτέλεσμα είναι πως μεγάλο μέρος νέων φιλάθλων χάθηκε για τις ελληνικές ομάδες και το ποδόσφαιρό μας εν γένει , πολλά παιδιά που δε γίνονται Παναθηναϊκοί ή ΑΕΚ πχ γιατί «χάνουν συνέχεια» , δεν έγιναν Ολυμπιακοί αλλά οπαδοί ξένων , μεγάλων Ομάδων, μη θέλοντας σχέση «μ’αυτό το πράμα». Το ελληνικό ποδόσφαιρο, δηλαδή. Επίσης, η παραπάνω συμπεριφορά, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως όντως υπάρχουν πράγματα που μετράνε περισσότερο απ’τη συσσώρευση κούφιων τίτλων. Η εντοπιότητα που λέγαμε, η γειτονιά, το σχολείο και οι παρέες , όλη αυτή η καθημερινή τριβή και συναναστροφή βαρύνουν περισσότερο από μη κοινά αναγνωρισμένες επιτυχίες.
Για τον Παναθηναϊκό, συγκεκριμένα, εκτός απ’την τεράστια πληθυσμιακή δεξαμενή που αποτελεί η Αθήνα, οπότε, σαν Κυρίαρχη Ομάδα της πόλης έχει και τον πρώτο λόγο στη δημιουργία νέων «πιστών», τεράστιο ρόλο έπαιξε και η δυναμική που ανέπτυξε (και συνεχίζει ακατάβλητα) το τμήμα μπάσκετ του Συλλόγου. Το ανακαινισμένο ΟΑΚΑ (Παύλος Γιαννακόπουλος κατά τον γράφοντα, εσείς πείτε το όπως θέλετε) που έγινε ήδη ο νούμερο ένα προορισμός αθλητικής και κοινωνικής εμπειρίας της χώρας , οι χαρισματικές προσωπικότητες που αποτελούν το αγωνιστικό κομμάτι της ομάδας και κερδίζουν τη συμπάθεια και το θαυμασμό των ουδέτερων, το πλάνο και το Όραμα, που για την Ελλάδα της λαμογιάς και της μετριότητας αποτελούν ατραξιόν αλλά και ψυχολογικό αποκούμπι, καθώς και οι επιτυχίες που συνοδεύουν την όλη προσπάθεια, όχι απλά αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον του κόσμου, όχι απλά προσελκύει κόσμο για «να περάσει καλά», δείχνει το δρόμο για μια Ελλάδα που δημιουργεί, κερδίζει και μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, κάνει τον κόσμο ν’ανυπομονεί να βρεθεί δίπλα στην Ομάδα γιατί, πνευματικά, θέλει κι’αυτός να είναι εκεί, να συμμετάσχει στην πορεία προς τα ψηλά… Εξ ου και τα συνεχή sold out , εξ ου και ο μπασκετικός Παναθηναϊκός που , από talk of the town (country) πλέον γίνεται ευρωπαϊκό, τουλάχιστον, φαινόμενο. Εν αντιθέσει με τον ανταγωνισμό αλλά , ας μη ξανοιχτούμε…
Δυστυχώς, βέβαια, όσο κι αν το μπάσκετ δημιουργεί ρεύμα, hype ,ελληνιστί, η ναυαρχίδα κάθε Ομάδας-Θρησκείας ήταν, είναι και θα είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό βάζει τη σφραγίδα της δημιουργίας νέων πιστών . Κι εκεί, η Πράσινη θρησκεία αντιμετωπίζει θανάσιμο πρόβλημα , το οποίο όλοι γνωρίζουν.
Η Διοίκηση , το «ιερατείο» δηλαδή και ο θεματοφύλακας της πίστης , είναι οφθαλμοφανές πως είναι ανεπαρκέστατη κι αυτό είναι η ήπια κρίση. Γιατί, μια πιο κακεντρεχής θα μπορούσε να χαρακτηρίσει όλους αυτούς ως πράκτορες άλλων θρησκειών. Τα έργα και οι ημέρες τους άλλωστε δικαιολογούν μέχρι και τέτοιες σκέψεις…
Άμεσο αποτέλεσμα της ελλειμματικής Διοίκησης και των ενεργειών της, είναι η παύση παραγωγής «Αγίων». Δε μένουν πλέον στην οπαδική συνείδηση αθλητές συνυφασμένοι με τίτλους και διακρίσεις. Το συναίσθημα των πιστών δεν κεντρίζεται , δε φλέγεται από ένδοξες μνήμες και λαχτάρα για το αύριο. Στην καλύτερη περίπτωση, η Ομάδα παράγει «επαρκείς παπάδες», καλά παιδιά που τίμησαν τη φανέλα χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα και μέχρι εκεί. Και κάποιους οσιομάρτυρες, παιδιά της κερκίδας που για κάποιο λόγο δεν είναι πια μαζί μας, που όμως ακόμα κι αυτοί συνήθως παρασέρνονται στην αδιαφορία εν μέσω της γενικής απογοήτευσης…
Απογοήτευση, πίκρα, αίσθημα προδοσίας και , εν τέλει , αποστασιοποίηση. Αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί. Τα βλέπετε , τα αισθάνεστε, δε χρειάζεται να πούμε τίποτα περαιτέρω. Το χειρότερο όλων όμως είναι αυτό το συναίσθημα της σιχασιάς που πλημμυρίζει τους πάντες, αυτή η αποστροφή έναντι της ΠΑΕ και των πρακτικών της, αυτή η αποστασιοποίηση του «πάω στο γήπεδο για την Ομάδα , αν και όποτε μου κάνει διάθεση αλλά, πέραν αυτού, δε θέλω να έχω καμία επαφή με «αυτούς»»…Αυτό το σαράκι που, έτσι και μπει , κατατρώει και το ομορφότερο τέμπλο…
Η απουσία Οράματος και η άρνηση δημιουργίας ενός, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, είναι μια καθοδική σπείρα που , μαθηματικά, οδηγεί σε καταστροφή οποιαδήποτε Θρησκεία . Όπως το αντίθετο παράδειγμα, αυτό του μπάσκετ, είδαμε πόση δυναμική μπορεί να δημιουργήσει, έτσι κι αυτό προκαλεί αντίρροπες δυνάμεις που , ευτυχώς, μετριάζονται εν μέρει απ’τη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας εκ μέρους της πλειοψηφίας των πιστών και των αμυντικών μηχανισμών που ανέπτυξαν δεκαετίες τώρα. Οι οποίοι, ειρήσθω εν παρόδω , είναι εντυπωσιακοί, αν σκεφτεί κανείς πως μια πρωταθληματική ομάδα όπως ο Παναθηναϊκός, σε τριάντα χρόνια κοντά πήρε μόνο δύο πρωταθλήματα…
Όλη αυτή η κατάσταση και , για άλλη μια φορά θα κάνουμε αντιπαραβολή με το μπάσκετ, αντικατοπτρίζεται και στον Καθεδρικό Ναό της θρησκείας. Παρατημένος στα χρόνια του, ρημαγμένος, βαρίδι για τους αρχιερείς και εμπόδιο για ιερές μπίζνες με τον καινούριο Ναό (όταν και εφόσον…), ακόμα κι αυτή η κατάσταση, αντί να προκαλεί χαρά και ανάταση, προκαλεί διχασμό, πίκρα και μιζέρια. Για να κάνουμε και μια σύνδεση με την πραγματική Ιστορία όμως , εδώ σε ολόκληρη Αγιά Σοφιά, όχι του Μελισσανίδη, την κανονική, οι πιστοί έσπαγαν τα τζάμια και αφόδευαν στην είσοδο και στους τοίχους κατά τη διάρκεια του Ενωτικού Συλλείτουργου , γιατί εμείς να περιμένουμε κάτι λιγότερο στο δικό μας «συλλείτουργο»; Αν και εφόσον, επαναλαμβάνω…
Με όλα αυτά τα θλιβερά, πώς να μην απέχουν οι πιστοί μετά; Πώς να μην ιδιωτεύουν, γιατί να ενδιαφερθούν για τις εβδομαδιαίες λειτουργίες; Τι τοὺς προσφέρουν εκτός από νεύρα και φαρμάκι στην καθημερινότητά τους ; Το Ιερατείο και οι νεωκόροι του αλωνίζουν, στο σώμα των φανατικών έχει επέλθει σχίσμα και ο καθένας τραβά τη δική του πορεία, ανάλογα τα μυωπικά του συμφέροντα. Ο απλός πιστός όχι απλά νιώθει ανήμπορος, νιώθει ξένος στο ίδιο του το σπίτι. Περνά μπαλάκι απ’την εκμετάλλευση στην κοροϊδία κι απο’κει στη στοχοποίηση. Θρησκεία δεν άλλαξε και δεν πρόκειται (ευτυχώς) ν’αλλάξει, όμως δεν υπάρχει και κανένας λόγος να υπερασπίζεται εσαεί κάτι που θέλει να πεθάνει. Έτσι, ο καθένας αναπτύσσει τα στεγανά του , ακολουθώντας το δικό του δρόμο. Ή , έστω , τον παρεΐστικο , της «ενορίας» του…
Απ’την απέναντι πλευρά βέβαια, οι συμπεριφορές και τα χαρακτηριστικά όχι απλά απέχουν παρασάγγας, πρόκειται για εντελώς αντιδιαμετρική κατάσταση.
Η απο’κει θρησκεία έχει, δεκαετίες τώρα, δημιουργήσει στρατό φανατισμένων πιστών σε βαθμό τύφλωσης. Κι όταν λέμε στρατό, δεν εννοούμε τους οργανωμένους αλλά το σύνολο σχεδόν του σώματος των οπαδών της ομάδας. Αυτούς που όλοι οι υπόλοιποι αποκαλούνε ειρωνικά «πρόβατα», πλην όμως , για οποιονδήποτε τσοπάνη , αποτελούν το ιδανικό κοπάδι.
Άπαντες νιώθουν την υποχρέωση ή την ανάγκη , όπως θέλετε πείτε το , να κάνουν ό,τι περνά απ’το χέρι τους για να προωθήσουν τα συμφέροντα της θρησκείας τους, απ’όποιο πόστο κι αν βρίσκονται. Απ’το λαχαναγορίτη ως τον Πρωθυπουργό. Δεν έχει καμία σημασία.
Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, ζούνε συνεχώς εν μέσω πολεμικού σκηνικού. Η αθλητική καθημερινότητα είναι ένα ανοιχτό μέτωπο , στο οποίο πρέπει να επικρατήσουν με κάθε τρόπο. Γι’αυτό, κάθε είδους υπονόμευση δεν είναι απλά ανεκτή αλλά αναγκαία. Προπαγανδίζουν ασταμάτητα, ψεύδονται ανερυθρίαστα (αν και κόκκινοι), διαβάλλουν, κλείνουν τα μάτια ακόμα και στα οφθαλμοφανή, αν αυτά έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντά τους και το αφήγημά τους. Αλλοιώνουν συνεχώς την πραγματικότητα.Και το’χουν πετύχει σε μεγάλο βαθμό. Όπως έχουμε πει και παλιότερα , σκεφτείτε απλά πόσος κόσμος γύρω σας δε μπορεί ν’αντιληφθεί σωστά το ποδόσφαιρο (και , τα τελευταία χρόνια, το μπάσκετ) επειδή στο μυαλό του έχουν καρφώσει λάθος ερμηνείες κανόνων , διεστραμμένες νομοθεσίες και παράλογες τιμωρίες εντός κι εκτός αγωνιστικών χώρων και θα αντιληφθείτε το μέγεθος του προβλήματος.
Όλη αυτή η ψυχοπαθολογία του πιστού, διογκώνεται συνεχώς και , αφού τους επιτρέπεται , οδηγούμαστε στα φαινόμενα των Καιρών μας, την ενσυνείδητη κατάλυση των πάντων, Νόμων , Θεσμών, Αισθήματος Δικαίου, προς όφελος της θρησκείας τους. Ή, έστω , της ευθυγράμμισής τους με τα αποκλειστικά τους συμφέροντα . Κι επειδή πρόκειται για ανθρώπινους μηχανισμούς, όχι λάστιχο, αν κάτι σπάσει , σταματά να δουλεύει σωστά γενικά, όχι κατά περίσταση. Διαφωνεί κανείς; Αυτό δε βιώνουμε χρόνια τώρα; Πλην όμως , τον πιστό ποσώς τον απασχολούν αυτά τα ζητήματα. Είπαμε , αν βρίσκεσαι σε πόλεμο, οι σταθερές της ειρήνης δε σε αφορούν. Ας καταλυθούν , αρκεί να έρθει η επικράτηση.
Και , κάτι επίσης πολύ σημαντικό, το γεγονός πως η αρρωστημένη κατάσταση του συνεχούς πολέμου οδηγεί νομοτελειακά στο κλείσιμο κάθε πόρτας για συννενόηση και συνύπαρξη ειρηνική. Ο φανατικός που πολεμά μέχρι τέλους για την επικράτηση, προφανώς και δε μπορεί να λειτουργήσει σε περιβάλλον συναγωνισμού ή , έστω , υγιούς ανταγωνισμού. Παλεύει για τον εκμηδενισμό του εχθρού, την πλήρη υποταγή, αν όχι την εξόντωσή του . Σας θυμίζει κάτι απ’την αθλητική κατάσταση της χώρας τα τελευταία χρόνια; Βλέπετε τα εμφανή στοιχεία; Θεωρείτε, με το παραπάνω σκεπτικό, πως η κατάσταση μπορεί ν’αλλάξει με διάλογο και αλληλοκατανόηση; Αν ναι , καλή επιτυχία σε όσους το προσπαθήσουν, ανυπομονώ να δω τ’αποτελέσματα…
Φυσικά, καταλαβαίνει κανείς πως μια τέτοια σέχτα φανατικών, για να στηρίξει όλες αυτές τις προσπάθειες για το κακό και , απ’τη στιγμή που η όλη δομή είναι υποχρεωτικά πυραμιδοειδής εκτελεστικά, οι «διδαχές» έρχονται από πάνω προς τα κάτω και χρειάζεται η μεγαλύτερη δυνατή ομοιογένεια και ομοθυμία (για να μη πω ομοψυχία) ώστε το μήνυμα να φτάνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και καθολικότερα . Κάτι τέτοιο γίνεται μόνο με άτομα-Ταλιμπάν, ανθρώπους που τους έχει ζητηθεί κι έχουν περιχαρώς προχωρήσει σε ομολογία πίστεως , την οποία ανανεώνουν συνεχώς. Φαντάζεται κανείς, για παράδειγμα, υπάλληλο της κόκκινης ΠΑΕ , να μην είναι βαμμένος, δηλωμένος Ολυμπιακός; Να είναι καλός στη δουλειά του πχ αλλά να έχει ζητήσει σεβασμό στις προσωπικές του επιλογές, τις οποίες διαχωρίζει απ’το εργασιακό του ωράριο; Χαχαχα! Ούτε ως ανέκδοτο δε λέγεται κάτι τέτοιο! Και , για να τα λέμε όλα, αν αυτό ισχύει μια φορά για τον μεροκαματιάρη, ισχύει δέκα φορές για τον Πρόεδρο! Αυτός είναι ο Πάπας του γαυρισμού , δε νοείται να μην είναι ό,τι πιο ακραίο, ό,τι πιο πωρωμένο, ό,τι πιο δυναμικό έχει να επιδείξει η ομάδα ! Και , εννοείται, όχι μόνο στα λόγια…
Όλα τα παραπάνω, δεν έχει την παραμικρή σημασία αν τα εγκρίνω εγώ ή εσύ . Προσωπικά, όχι , προφανώς και δεν τα εγκρίνω. Εδώ όμως εξετάζουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας δύο «θρησκειών» , της δικής μας και της δικής τους και , αρέσει δεν αρέσει, είναι αυτά . Επίσης, αρέσει δεν αρέσει, οι μεν τα υπηρετούν πιστά , οι δε όχι . Γι’αυτό και φαίνεται να επικρατούν ως τώρα. Υπόψιν , δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που ένας σκοτεινός θεός και μια σκοταδιστική θρησκεία επικρατούν έναντι κάποιας/κάποιων με ανώτερο ηθικό και πνευματικό υπόβαθρο. Πολλά τα παραδείγματα, θρησκευτικά αλλά και θρησκευτικοπολιτικά, ας μην επεκταθούμε και χαλάσουμε τις καρδιές μας. Το αποτέλεσμα , φυσικότατα, ήταν πάντα το ίδιο . Καταστροφή, οπισθοδρόμηση και μεγάλη προσπάθεια σε βάθος χρόνων να περιοριστεί η ζημιά.
Ας επιστρέψουμε στα δικά μας όμως , για να δούμε τι μπορεί να γίνει. Το πολύ ευχάριστο είναι αυτό που αναφέραμε προηγουμένως, πως , αφού δεν κατάφεραν να κερδίσουν μέχρι τώρα , στο τέλος θα ηττηθούν. Είναι νομοτέλεια και μην ακούτε κραυγές περί του αντιθέτου. Για να ξεκινήσουν όμως τα γρανάζια της Ιστορίας να γυρνάνε , πρέπει να μπει φρένο στο συλλογικό κατήφορο. Εδώ και τώρα πρέπει να σαλπίσει ο Άγγελος της Αντίστασης!
Άμεσα οφείλουμε να προχωρήσουμε σε επαναπροσδιορισμό των αξιών μας . Η μιζέρια, η συνεχής γκρίνια για τη γκρίνια, η απογοήτευση και η ηττοπάθεια, η εσωστρέφεια ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ! Είναι επίκτητα, επιβληθέντα άνωθεν και έξωθεν . Ο Παναθηναϊκός πιστός είναι περήφανος, πρωτοπόρος και αγωνιστής! ΠΑΟ θα πει μαχητική ψυχή! Μη το ξεχνάει κανείς αυτό! Γιατί, με λίγη παρατήρηση, θα δείτε πως οι απέναντι και το θυμούνται και το τρέμουν, μη τυχόν και επανέλθει.
Γι’αυτό το λόγο άλλωστε, είναι άμεση προτεραιότητα η επαναχάραξη σαφών ορίων . Δεν είμαστε ίδιοι , δε θέλουμε το ίδιο . «Όλοι μαζί δε μπορούμε»! Ή θα επικρατήσει το φως ή θα επικρατήσει το σκοτάδι! Μέσος δρόμος δεν υπάρχει πια ! Όσες προσπάθειες έγιναν, τορπιλίστηκαν απ’την απέναντι πλευρά για λόγους που εξηγήσαμε πως αποτελούν όχι επιλογή αλλά φύση τους . Αυτά πρέπει να τελειώσουν μια και καλή! Για το καλό όχι μόνο της δικής μας Ομάδας αλλά όλων των Ομάδων, του Αθλητισμού και της Κοινωνίας μας.
Αν η σημερινή Διοίκηση του Παναθηναϊκού αυτό το πράγμα δεν το καταλαβαίνει, δεν το συμμερίζεται ή δεν τη συμφέρει, τότε καλό θα ήταν να αλλάξει άμεσα. Καραμέλες του στυλ «αν φύγει ο Χ , ποιος θ’αναλάβει;» προκαλούν στοματίτιδα εδώ και χρόνια. Ας τις φτύσουμε επιτέλους, όλοι πια καταλαβαίνουν πως αυτά είναι παραμύθια της Χαλιμάς! Στο 2025 ζούμε , όχι στο 1997 ! Φτάνει πια!
Και , ακριβώς γι’αυτό το λόγο δε χρειάζεται ν’αναφερθώ ονομαστικά στη σημερινή Διοίκηση. Δεν έχει νόημα να φύγει ο Αλαφούζος και να έρθει ο Ψ νέος διαχειριστής της κατάστασης, να φρεσκάρουμε απλά το παρόν καθεστώς και να μην αλλάξει τίποτα επί της ουσίας. Ή η Ηγεσία θ’αλλάξει εντελώς στάση έναντι των πραγμάτων ή θα πρέπει να παραδώσει τη σκυτάλη. Γιατί, επαναλαμβάνω, όποιος θεωρεί εν έτει 2025 πως κάνει διαχείριση καταστάσεων βγάζοντας παράλληλα και κάποιο κέρδος και δε βρίσκει λόγο ν’αλλάξει συνταγή, η ίδια η παγκόσμια και εγχώρια πραγματικότητα θα τον φέρει σε δύσκολη θέση όταν αύριο μεθαύριο κληθεί να εξηγήσει γιατί δημιούργησε αυτή τη βαθιά πληγή στο σώμα της κοινωνίας , με ό,τι δεινά ενδεχομένως αυτό να δημιούργησε.Και θα είναι κρίμα για όλους η κατάσταση να φτάσει τόσο χαμηλά. Γι’αυτό ακριβώς, η πίεση για αλλαγή , κάθαρση και ανάκαμψη πρέπει να είναι συνεχής και αδιαπραγμάτευτη.
Παράλληλα, οι πράσινοι πιστοί, πρέπει επιτέλους να κινηθούν με εξωστρέφεια . Βεβαίως και πρέπει να καθαρίσουμε το Σπίτι μας , πλην όμως, αυτό αφορά εμάς και κανέναν άλλον . Ίσα ίσα , όλοι βολεύονται μ’αυτή την αρρώστια, για τους δικούς του λόγους ο καθένας. Που δε θα έπρεπε να είναι ο κανόνας αλλά έτσι είναι η πραγματικότητα. Πρέπει να γίνει καθημερινή, συνεχής δουλειά απ’όλους εναντίον της προπαγάνδας και της κακοήθειας, το δηλητήριο πρέπει να ποτίζεται με αντίδοτο πριν εισχωρήσει στον οργανισμό και , παράλληλα, οφείλουμε να προωθήσουμε τα δικά μας ιδανικά, τα δικά μας θέλω και πιστεύω. Βρισκόμαστε πραγματικά μπροστά στην τελευταία ώρα , βλέπουμε τι ζημιά έχει γίνει παντού, δε χωράει άλλη αναβολή ούτε άλλη μαλθακότητα.
Ας συνειδητοποιήσουμε επιτέλους πως σ’αυτό το διεφθαρμένο και αλωθέν Κράτος, το «παιχνίδι» έχει zero sum χαρακτηριστικά. Είπαμε, δε θα κερδίσουν οι «άλλοι», όμως, μέχρι τότε , ό,τι κερδίζουν αυτοί το χάνουν όλοι οι υπόλοιποι. Όλοι οι Φορείς, επίσημοι και ημιεπίσημοι, οφείλουν να αναγκαστούν να λειτουργήσουν όπως προβλέπει ο θεσμικός τους ρόλος. Αν δεν το κυνηγήσουμε , αν δεν το απαιτήσουμε μέχρι τέλους, θα βλέπουμε τις Στεάουα και τις Ατλέτικο Νασιονάλ του Μεντεγίν να σαρώνουν και τους ανθρώπους που ΕΣΥ ψηφίζεις και πληρώνεις να χοροπηδάνε σαν τις μαϊμούδες στις εξέδρες…
Για να κλείσουμε αυτό το τόσο ιντριγκαδόρικο και ενδιαφέρον θέμα , μέχρι να το ξαναπιάσουμε κάποια στιγμή σύντομα, ας επαναλάβουμε για τελευταία φορά , δίκην σωτηριολογικού μηνύματος, τα αναντίρρητα γεγονότα. Ο Παναθηναϊκός μας , η Ομάδα και το καμάρι της Αθήνας, πάντα θα έχει τον πρώτο λόγο στη μεγαλύτερη πηγή οπαδών της Ελλάδας. Το μπάσκετ του Συλλόγου και η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια όχι απλά ξύπνησαν αλλά κατάφεραν να παγιώσουν αυτή την πεποίθηση. Η ποδοσφαιρική γάγγραινα κάποια στιγμή, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο θα αποκοπεί, οι πληγές θα κλείσουν, θα συνεχίσουμε την πορεία προς τα μπρος . Πληγωμένοι, ταλαιπωρημένοι αλλά όρθιοι . Γιατί, είμαστε πιστοί ακόλουθοι του γίγαντα Παναθηναϊκού όχι για τους τίτλους του παρελθόντος αλλά , κυρίως για τους τίτλους που θα’ρθουν. Τους τίτλους που ο καθένας από’μας θα κάνει να έρθουν.Προσδοκώμεν Ανάστασιν ποδοσφαιρικών νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αθλητικού και κοινωνικού Αιώνος . Αμήν .