Αποτελεί ίδιον ημών των Ελλήνων οπαδών και γενικώς των βαλκάνιων το να βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα, βασιζόμενοι κυρίως στο αποτέλεσμα, αγνοώντας, ορισμένες φορές σχεδόν επιδεικτικά, τη μεγαλύτερη εικόνα. Αποτέλεσμα αυτού, βεβαίως, είναι η συχνή υπερεκτίμηση ή υποεκτίμηση των πραγματικών δυνατοτήτων της ομάδας μας και των αντιπάλων μας. Συνήθως δε, ανακαλύπτουμε και χρησιμοποιούμε, στην προσπάθειά μας να πείσουμε πρώτα από όλους τον ίδιο μας τον εαυτό για το πόσο δίκιο έχουμε, επιχειρήματα που λίγο καιρό πριν τα χρησιμοποιούσαμε από την ανάποδη (για να αποδείξουμε πόσο δίκιο είχαμε ακόμη κι όταν η άποψή μας ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την παρούσα).
Όχι, δεν προσπαθώ να νουθετήσω κανέναν ούτε, προφανώς, να υποδείξω στον αναγνώστη πώς να σκέφτεται ή τι στάση θα πρέπει να υιοθετεί κάθε φορά, μετά από ένα αποτέλεσμα της ομάδας του. Ο πρόλογος έχει σκοπό να μας εισάγει σε ένα βασικό ζήτημα που σχετίζεται με το πώς σκεφτόμαστε και πώς αντιδρούμε στα κατά καιρούς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα της ομάδας μας και κυρίως να αναδείξει ένα πρόβλημα που πολλές φορές καταλήγει στην άσκηση μεγάλης επικοινωνιακής και κατ’ επέκταση, ψυχολογικής πίεσης στους παίκτες και στα προπονητικά επιτελεία αυτής. Κι αυτό αφορά σε όλα τα ομαδικά αθλήματα.
Θα ξεκινήσω από το μπάσκετ, επειδή αυτά που γράφτηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, ακόμη και από δημοσιογράφους και μέσα φίλα προσκείμενα στον Παναθηναϊκό ΑΚΤΟΡ, συνιστούν από μόνα τους πρόβλημα. Ή στην καλύτερη των περιπτώσεων, μπορούν να εξελιχθούν σε πρόβλημα, σε πιθανό βραχυπρόθεσμο ατυχές αποτέλεσμα. Πάμε στο ζουμί της υπόθεσης, λοιπόν. Μετά από ένα μέτριο ξεκίνημα, σε διάστημα κατά το οποίο η ομάδα έπρεπε να μονταριστεί κι ενώ υπέφερε κι από αρκετούς τραυματισμούς κομβικών παικτών, ο Εργκίν Αταμάν και οι παίκτες του, άρχισαν να αποδίδουν πολύ ωραίο μπάσκετ, ξεκινώντας από την σκληρή και αποτελεσματική άμυνά τους και κατάφεραν να κάνουν ένα πολύ μεγάλο σερί επιτυχών αποτελεσμάτων στην Ευρωλίγκα, έχοντας ενδιάμεσα μόνο μία ήττα κι αυτή από δικά τους λάθη (ουσιαστικά, αυτοκτόνησαν στην έδρα της Μπασκόνια). Αν θυμάμαι καλά, κάναμε 8 νίκες σε 9 παιχνίδια, γεγονός που μας έφερε στην πρώτη τετράδα, με προοπτική και για πιο ψηλά!
Οι μαζεμένες νίκες και ο τρόπος με τον οποίο ήρθαν (οι περισσότερες εμφατικά) μας έκαναν να μιλάμε για τρομερή εξέλιξη της ομάδας μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και να ονειρευόμαστε την 7η κούπα. Καθόλου μεμπτό, φυσικά, αφού ο μπασκετικός Παναθηναϊκός μας έχει καλομάθει εδώ και 3 δεκαετίες και πάντα στοχεύουμε στο υψηλότερο σκαλοπάτι! Και η αλήθεια είναι ότι η ομάδα του Αταμάν δείχνει, εδώ και καιρό, πολύ καλά στοιχεία, στοιχεία σαν κι αυτά που έχουν όλες οι ομάδες που φτάνουν στο Φ4 και διεκδικούν το τρόπαιο. Και ξαφνικά, έρχονται 2-3 ήττες και το κλίμα αλλάζει. Χάνει η ομάδα από τη Μακάμπι, χάνει και από τη Ζαλγκίρις. Κι έρχεται και το κερασάκι στην τούρτα, η ήττα από τον ΑΡΗ στο ΟΑΚΑ. Κι εκεί αρχίζει κάπως να κλονίζεται η εμπιστοσύνη στο οικοδόμημα. Όχι, βέβαια, σε βαθμό που να προκαλεί γκρίνια, αλλά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αλλάζει. Κι αυτό το βλέπεις παντού.
Μετά την ήττα από τη Ζαλγκίρις, άρχισαν στα μεγαλύτερα μέσα οι αγχωτικοί τίτλοι. Και να η υπενθύμιση ότι το πρόγραμμα δυσκολεύει και να οι αναλύσεις για το τι ευκαιρία χάθηκε και να τα γραπτά που βάζουν χωρίς λόγο πίεση στον οργανισμό, τονίζοντας ότι η ομάδα δεν έχει άλλο περιθώριο για ήττα και πάει λέγοντας. Κι όλο αυτό περνάει και στους οπαδούς. Δεν είμαστε πια καλοί, λέει ο ένας. Περνάμε ντεφορμάρισμα διατείνεται ο άλλος. Κινδυνεύει, πλέον, το πλεονέκτημα έδρας φωνάζει ο τρίτος. Και από το πουθενά, η ψυχολογία έχει αλλάξει. Κι εκεί που μέχρι πριν 15 μέρες διεκδικούσαμε τη 2η θέση στη regular season, τώρα αγχωνόμαστε αν είμαστε ικανοί έστω και για το απλό πλεονέκτημα έδρας στα play offs! Κι όλα αυτά για 2 εκτός έδρας ήττες, οι οποίες, κατά την άποψή μου, ήρθαν απολύτως φυσιολογικά.
Τι λες ρε μεγάλε, θα πει κάποιος. Από πού κι ως πού ο αυτοκράτορας Παναθηναϊκός είναι φυσιολογικό να χάνει από τη Μακάμπι, που παίζει σε ουδέτερο γήπεδο, χωρίς τους φιλάθλους της ή από τη Ζαλγκίρις που έχει υποπολλαπλάσιο μπάτζετ και μικρούς στόχους; Και εκ πρώτης, ακούγονται λογικά αυτά τα επιχειρήματα. Όμως, στον ομαδικό αθλητισμό υπάρχουν κάποια δεδομένα, που εμείς οι οπαδοί επιλέγουμε, συνειδητά ή υποσυνείδητα, να τα παραβλέπουμε. Δεδομένα, όμως, που οι προπονητές τα αξιολογούν εντελώς διαφορετικά και που συχνά κάνουν και τη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην νίκη και στην ήττα.
Στο εν λόγω παράδειγμα, αυτό του Παναθηναϊκού ΑΚΤΟΡ το δεδομένο που έκανε τη μεγάλη διαφορά είναι η ταυτόχρονη απώλεια των 2 βασικών του point guards. Η μεγάλη απουσία του Βιλντόζα (ναι, έχει επανέλθει, αλλά είναι εμφανώς ανέτοιμος), σε συνδυασμό με τον τραυματισμό του Σλούκα, έχουν δημιουργήσει μεγάλο ζήτημα στην επιθετική λειτουργία της ομάδας, καθότι, όποτε η αντίπαλη ομάδα παίζει σκληρή και αποτελεσματική άμυνα, λείπει ο παίκτης που θα οργανώσει κατάλληλα και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για εύκολα καλάθια. Στο εκτός έδρας παιχνίδι απέναντι στη Μακάμπι αυτό φάνηκε πολύ έντονα. Ιδιαίτερα δε, από τη στιγμή που χάσαμε και τον Ναν με τραυματισμό νωρίς μέσα στο παιχνίδι. Αλλά και απέναντι στους Λιθουανούς ήταν σαφώς αισθητό το πρόβλημα της δημιουργίας. Σκεφτείτε, απλώς, ότι η Ζαλγκίρις δεχόταν πριν το μεταξύ μας παιχνίδι, περίπου 80 πόντους ανά ματς κι εμείς με το ζόρι πλησιάσαμε τους 70!
Κι ακολουθεί ο αντίλογος: «Ναι, αλλά η ομάδα έχει τον Γκραντ που παίζει 32 λεπτά Μ.Ο. και φέτος κάνει τρομερά πράγματα». Φυσικά, είναι η απάντηση, αλλά δεν είναι point guard. Ο Γκραντ και ο Ναν δίνουν πολλά πράγματα μέσα στο παιχνίδι. Και οι δυο τους είναι αξιόπιστοι σκόρερς, ενώ παίζουν καταπληκτική άμυνα. Και πολλές φορές παραμένουν στο παρκέ ταυτόχρονα για 20 ή και περισσότερα λεπτά. Όμως, αυτό συμβαίνει, εξαιτίας των τραυματισμών των υπολοίπων και φυσικά δεν αποτελεί το βασικό σχεδιασμό του Αταμάν. Σε κάθε περίπτωση δε, παρόλο που μπορούν να ξεμπλοκάρουν την ομάδα σε πολλά ματς, δεν είναι η οργάνωση της ομάδας η βασική τους δουλειά και δεν μπορούν να την κάνουν συστηματικά.
Ο Παναθηναϊκός ΑΚΤΟΡ, συνεπώς, δεν είναι ούτε τόσο κορυφαίος όσο φαινόταν μέχρι πριν 2 εβδομάδες ούτε τόσο χάλια όσο παρουσιαζόταν κατά το τελευταίο διάστημα. Μιλάω για το διάστημα που προηγήθηκε της νίκης απέναντι στη Φενέρ, η οποία, παρεμπιπτόντως, επετεύχθη μέσω της καταπληκτικής άμυνας, διότι επιθετικά έπαιζε ο Ναν απέναντι σε 5! Χρειάζεται χρόνο ακόμη και αρκετή δουλειά. Περιμένει τους τραυματίες στα guard (ο Αργεντίνος επέστρεψε, ο Σλούκας οσονούπω), που δύνανται να τον μεταμορφώσουν προς το καλύτερο και κοιτάζει μπροστά με υπομονή, καθότι ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς.
Αντίστοιχες αντιδράσεις βλέπουμε κι στον ποδοσφαιρικό Παναθηναϊκό. Κι εκεί, εβδομάδα από εβδομάδα έχουμε εντελώς διαφορετική ψυχολογία και αντιδρούμε σχεδόν αποκλειστικά με βάση το αποτέλεσμα ή την εικόνα της ομάδας στο κάθε παιχνίδι ξεχωριστά. Για τον τελευταίο μήνα του Γιοβάνοβιτς και τα αποτελέσματα που έφερε τότε η ομάδα (αναντίστοιχα με την πραγματική εικόνα μέσα στο γήπεδο) και που, εν πολλοίς , προκάλεσαν την απόλυσή του, τα έχουμε γράψει. Πάμε τώρα να δούμε τα αποτελέσματα της ομάδας στο διάστημα που στον πάγκο κάθεται ο Φατίχ Τερίμ, καθώς και το πώς αντιδρούν οι οπαδοί σε αυτά. Διότι και στο ποδόσφαιρο, όπως και στο μπάσκετ, η ψυχολογία μπορεί να αλλάξει από ένα αποτέλεσμα, ακόμη κι αν αυτό έρθει με αγωνιστική παρουσία εντός του γηπέδου που δεν συνάδει με το τελικό σκορ.
Δεν θα σχολιάσω τα πρώτα δύο παιχνίδια του Τούρκου στην ομάδα μας, αφού ήταν απέναντι σε θεωρητικά εύκολους αντιπάλους και ο ίδιος ακόμη δεν ήξερε καθόλου την ομάδα. Θα εστιάσω στα διαδοχικά ντέρμπι που έδωσε η ομάδα (με ΑΕΚ, Ολυμπιακό, ΠΑΟΚ), καθώς και στα 2 παιχνίδια κυπέλλου με τον Ατρόμητο. Παιχνίδια που είναι ιδιαιτέρως ενδεικτικά για τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει ένα τελικό αποτέλεσμα στην ψυχολογία των οπαδών. Ο Παναθηναϊκός, λοιπόν, κατάφερε απέναντι στην ΑΕΚ και στα δύο παιχνίδια με τον αιώνιο αντίπαλο για το κύπελο να χτίσει ψυχολογία και να «φτιάξει τους οπαδούς» του. Ειδικά η ισοπαλία μέσα στην Οπάπ Αρένα, που ήρθε με κόντρα διαιτησία, αλλά και η πρόκριση απέναντι στους κόκκινους, μετά από 2 παιχνίδια ειδικών συνθηκών, στα οποία η ομάδα έπαιξε με σύνθεση ανάγκης, λόγω των μαζικών τραυματισμών, ανέβασαν την ψυχολογία μας στα ύψη και μας έκαναν να πιστέψουμε ότι ο Τερίμ ήρθε για να κάνει ό,τι δεν μπορούσε να πετύχει ο Ιβαν στα ντέρμπι.
Κι έρχεται, αμέσως μετά, το παιχνίδι με τον Ατρόμητο για το κύπελο και η ψυχρολουσία του 1-2! Κι ευθύς αμέσως αρχίζουν οι αμφιβολίες. «Δεν μας τα λέει καλά ο Τερίμ». «Παίζει πολύ μπερδεμένο ποδόσφαιρο ο Τούρκος». «Με τον Ιβάν στον πάγκο τους μικρούς τους κερδίζαμε». «Η ομάδα δεν αποδίδει, είναι τρύπια πίσω και μπροστά δεν σκοράρει». Κλπ κλπ κλπ. Μία ήττα απρόσμενη ήταν αρκετή για να αλλάξει άρδην η ψυχολογία μας. Μία ήττα, όμως, η οποία δεν ήρθε φυσιολογικά. Δεν είναι ότι η ομάδα έπαιξε άθλια και δεν βλεπόταν. Ναι, ο Ατρόμητος μας έκανε 4 μεγάλες ευκαιρίες κι έβαλε 2 γκολ. Αλλά ο Παναθηναϊκός στο εν λόγω παιχνίδι δημιούργησε πάνω από 10 ευκαιρίες με τις μισές από αυτές να είναι από αυτές που «δεν χάνονται». Στο καπάκι, έρχεται και το 2-1 μέσα στην Τούμπα κι εκεί αρχίζει και σοβαρεύει το πράγμα. Ο μέγας Τερίμ, που ήρθε για να απογειώσει τον Παναθηναϊκό, μετατράπηκε σε παππού, που ήρθε για να κοροϊδέψει και να πάρει εύκολο χρήμα στα τελειώματα της καριέρας του (ναι, το διάβασα κι αυτό σε κάποιο σχόλιο)!
Και η πίεση έκανε την εμφάνισή της για τα καλά στην ομάδα και πάλι. Αδικαιολόγητα, όμως. Πρώτον, διότι η ήττα από τον Ατρόμητο στη Λεωφόρο ήρθε κόντρα στη ροή του αγώνα και δεύτερον, διότι μια ήττα στην Τούμπα από τον ανεβασμένο ΠΑΟΚ, ενώ έχεις πάει με μισή ομάδα, λόγω τραυματισμών και έχοντας παίξει σε 3 εβδομάδες 4 ντέρμπι κι άλλα 2 ματς, με την κούραση να είναι πολύ μεγάλη, δεν αποτελεί έκπληξη, αλλά λογικό γεγονός. Κι αυτό φάνηκε μέσα στην εβδομάδα που ακολούθησε. Ο Παναθηναϊκός μπήκε στο Περιστέρι με τον αέρα του ισχυρού κι έπαιξε σαν τη γάτα με το ποντίκι τον Ατρόμητο για 90 λεπτά. Δεν θυμάμαι πόσος καιρός έχει περάσει για να δω ομάδα να περνάει το κέντρο 2 φορές όλο κι όλο απέναντι στον Παναθηναϊκό. Κι αν δεν ήμασταν απρόσεχτοι στα τελειώματα των φάσεων, η πρόκριση θα είχε κριθεί πολύ νωρίτερα μέσα στο παιχνίδι. 4 μέρες μετά δε, ήρθε και η μεγάλη νίκη στο ντέρμπι αιωνίων και οι καρδιές μας μπήκαν στη θέση τους. Και ξαφνικά, ξαναγίναμε διεκδικητές του τίτλου. Και ο Τερίμ ξανάγινε κανονικός προπονητής που, πλέον, «πήρε το μάθημα του κι άρχισε να βασίζεται στο επιτυχημένο πλάνο του προκατόχου του, που δουλευόταν επί χρόνια». Α, ναι, για να μην το ξεχάσω. Ο Πέρεθ, μετά τα παιχνίδι με τον Ατρόμητο και τον Ολυμπιακό, ξανάγινε ο εγκέφαλος της μεσαίας γραμμής. Μέχρι το επόμενο παιχνίδι, στο οποίο δεν θα αποδώσει, οπότε θα ξαναγίνει ο παλαίμαχος Ισπανός.
Για να σοβαρευτούμε, όμως, ο Παναθηναϊκός δεν ήταν τόσο κακή ομάδα όσο πιστέψαμε μετά τις ήττες από Ατρόμητο και ΠΑΟΚ ούτε είναι όσο υπερομάδα φάνηκε μετά τις νίκες επί του Ατρομήτου και του Ολυμπιακού, αλλά και μετά το άνετο πέρασμα από τη δύσκολη έδρα των Σερρών. Ο Παναθηναϊκός είναι μια καλά δουλεμένη ομάδα που χρειάζεται χρόνο για να την μάθει καλύτερα ο νέος της προπονητής, να προσθέσει τα στοιχεία που θέλει και να βελτιώσει τα θεματάκια που έχει. Είναι ομάδα με μικρές διαφορές από τις άλλες διεκδικήτριες του τίτλου και θα τον διεκδικήσει με τις ίδιες πιθανότητες.
Η σεζόν τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και στο μπάσκετ έχει δρόμο ακόμη. Αρχής γενομένης από σήμερα ξεκινάει και πάλι η προσπάθεια για την κατάκτηση του κυπέλου και στα δύο αθλήματα για την ομάδα μας. Προφανώς και μπορούν ο ποδοσφαιρικός και ο μπασκετικός Παναθηναϊκός να κατακτήσουν την κούπα και να χτίσουν και καλύτερη ψυχολογία, εν όψει της δύσκολης συνέχειας, με στόχο την κατάκτηση του πρωταθλήματος Ελλάδος (και στα δύο αθλήματα), αλλά και της Ευρωλίγκας (για το μπάσκετ). Αλλά η εξέλιξη των δύο projects δεν μπορεί και δεν πρέπει να κριθεί από πιθανή επιτυχία ή αποτυχία στην εκπλήρωση αυτών των στόχων.
Φυσικά, σαν Παναθηναϊκός οφείλουμε πάντα να στοχεύουμε στην κατάκτηση τίτλων. Αυτός είναι ο απώτερος στόχος που πρέπει να θέτουν οι ομάδες μας στην αρχή κάθε χρονιάς. Αυτόν τον στόχο έθεσαν εξ αρχής και οι Αταμάν και Τερίμ (καθώς και ο Γιοβάνοβιτς το Καλοκαίρι). Αλλά είναι χρήσιμο να αποφεύγουμε τους αφορισμούς και τις τυμπανοκρουσίες, ανάλογα με τα προσωρινά αποτελέσματα. Οφείλουμε να δείχνουμε εμπιστοσύνη στις ομάδες μας, ειδικά από τη στιγμή που στο τιμόνι τους κάθονται προπονητές με μεγάλες περγαμηνές, που έχουν πολλούς τίτλους στο παλμαρέ τους και να κάνουμε ταμείο στο τέλος της σεζόν. Μακριά από υπερβολές, λοιπόν. Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει αρκετά, ο κόσμος θα πρέπει να έχει μάθει τόσα χρόνια ότι όλα κρίνονται μακροπρόθεσμα. Ας παραμείνουμε ψύχραιμοι είτε μετά από ήττες είτε μετά από νίκες. Κι ας αρχίσουμε, επιτέλους, να δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στην εικόνα των ομάδων μας και δευτερευόντως στο αποτέλεσμα. Άλλωστε, διαχρονικά, ένα από τα στοιχεία που ξεχωρίζουν τις μεγάλες ομάδες από τις υπόλοιπες είναι η ψυχολογική διαχείριση που μαθαίνουν να κάνουν μετά από μεγάλες ήττες, αλλά και μετά από μεγάλες νίκες!
Καλή επιτυχία στην Πανάθα μας αυτή την «εβδομάδα των κυπέλων»! Τα υπόλοιπα τα συζητάμε στην πορεία.